Mimo, iż Kwietnik Polski z reguły poświęcony jest roślinom, to w tym tygodniu postanowiłam nieco odbiec od tematu i bliżej przyjrzeć się… grzybom. Mam nieśmiałą nadzieję, że wybaczą mi Państwo to odstępstwo – grzyby bardzo długo uznawane były za rośliny i jako rośliny funkcjonują często jeszcze do teraz w świadomości powszechnej, tym bardziej, że bywają również nazywane “kwiatami lasu”. Co więcej, jesienne grzybobranie można niejako uznać za nasz polski, choć nieoficjalny, sport narodowy – każdego roku o podobnej porze tłumy grzybiarzy przeczesują lasy w poszukiwaniu grzybowych skarbów.
Mimo, iż często są one niepozorne z wyglądu, to grzyby klasyfikuje się obecnie jako osobne królestwo, obok bakterii, roślin czy zwierząt. Według współczesnych szacunków królestwo to liczy od 2,2 do 3,8 milionów gatunków, z których opisano jedynie około 120 000. Królestwo to jest też bardzo zróżnicowane i oprócz dobrze znanych nam podgrzybków, prawdziwków i kurek obejmuje także między innymi pleśnie, drożdże i trufle. Co ciekawe, u grzybów nie zachodzi fotosynteza, a ściany ich komórek zawierają chitynę – związek organiczny, z którego zbudowane są między innymi pancerze krabów czy krewetek.
Mimo, iż nie zamierzam tutaj szczegółowo opisywać budowy, rozmnażania czy klasyfikacji oraz szeregu innych kwestii związanych z biologiczną charakterystyką królestwa grzybów, to jednak chcę tutaj zwrócić uwagę na fakt coraz częstszego pojawiania się w Polsce grzybów obcego pochodzenia – część z nich naukowcy określają jako potencjalnie inwazyjne. Grzyby takie dostają się na teren naszego kraju kilkoma drogami – przypadkowo, np. z transportem czy na obuwiu przyjezdnych z zagranicy, w korzeniach importowanych sadzonek drzew – oraz celowo, choćby w postaci szczepionek mikoryzowych, którymi szczepi się wybrane gatunki drzew. Jak wszystkim gatunkom obcego pochodzenia – należy przyglądać im się ze szczególną uważnością, ponieważ mogą one stanowić zagrożenie dla rodzimych ekosystemów.
Na szczęście grzyby posiadają także szereg właściwości, które sprawiają, że grają one niezwykle ważną rolę nie tylko w przyrodzie, ale również w wielu gałęziach gospodarki – na przykład w produkcji leków czy detergentów oraz w przemyśle alkoholowym. W czwartek opiszę nieco szerzej to często niezwykłe miejsce, które zajmują grzyby w przyrodzie, gospodarce oraz świadomości Polaków.
*Zrealizowano w ramach programu stypendialnego Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego #kulturawsieci*
_____________________________________________________________________________________________________
Źródła:
Bing Wu, Muzammil Hussain, Weiwei Zhang, Marc Stadler, Xingzhong Liu & Meichun Xiang (2019) Current insights into fungal species diversity and perspective on naming the environmental DNA sequences of fungi, Mycology, 10:3, 127-140, DOI: 10.1080/21501203.2019.1614106
Grzywacz, Andrzej & Piętka, Jacek & Szczepkowski, Andrzej. (2016). Gatunkowa różnorodność grzybów terenów leśnych Polski. Studia i Materiały CEPL w Rogowie. R.18. 43-51.
Hawksworth, David & Lücking, Robert. (2017). Fungal Diversity Revisited: 2.2 to 3.8 Million Species. Microbiology Spectrum. 5. 10.1128/microbiolspec.FUNK-0052-2016.
Hyde, K.D., Jeewon, R., Chen, Y. et al. The numbers of fungi: is the descriptive curve flattening?. Fungal Diversity 103, 219–271 (2020). https://doi.org/10.1007/s13225-020-00458-2
https://pl.wikipedia.org/wiki/Grzyby
https://en.wikipedia.org/wiki/Fungus
https://en.wikipedia.org/wiki/Kingdom_(biology)
http://cepl.sggw.pl/sim/pdf/sim33_pdf/sim33_Szczepkowski_Obidzinski.pdf